Marjorie Boulton

Marjorie Boulton, qui a maintenant plus de 90 ans malheureusement, elle est née en 1924, a fait une carrière d’universitaire britannique, à Oxford, en qualité de professeur de littérature anglaise. Elle a aussi été dès 1951 une fervente et talentueuse espérantiste. C’est je pense le meilleur poète original en Espéranto. (Oui, je la préfère même à William Auld et à Kalocsay). Elle a su mettre dans ses poèmes un sens inné de l’harmonie, une authenticité et une profondeur d’émotion remarquables.

Dans ses poème elle pratique toutes sorte de style, de l’humour jusqu’à la tragédie. Elle y a aussi livré les tourments de son cœur dus à un amour impossible - un homme déjà marié, jamais elle n’a cherché à briser son ménage, à l’époque on savait respecter les êtres et les valeurs , et pourtant Dieu sait si elle souffrait – dans des poèmes parfois d’une délicate et poignante pudeur, mais aussi d’autres nés de ses rêves nocturnes sont presque pornographiques.

Aussi je commencerai par vous donner une traduction en français d'un de ses poèmes consacré "iel" (d'une certaile manière) à l'enfant qu'elle n'a jamais eu :

Traduction française du poème de Marjorie Boulton « nenaskotaj infanoj » :

Les enfants qu' on ne mettra pas au monde

Les enfants les plus immondes
Sont ceux qu'on ne mettra pas au monde -
Névrosés, fous, idiots,
Morts, dépourvus de chair, tels des pierres,
Ils tirent par la main
La femme qui est seule.
Elle sent la présence d'un enfant.
Sous une rétine féminine
Leur image
Croît comme une maladie,
Ou une paralysie.
L'enfant qui est né
N'est jamais ainsi.

L'amour doit être un acte.

Les enfants qu'on ne mettra pas au monde
Réveillent les femmes la nuit.
Ou par leurs petite mains narcotiques
Et les effluves du chloroforme
dans un abominable sommeil tout plein de rêves
Ils les enferment.
Les femmes seules sont une plaie pour le monde.
Il ne faut pas trop parler
De l'idée de femme seule;
Il ne faut pas trop consoler
Le coeur; le sein
Est vide.
Tout ce qui est gangrené
Pourrit dans l'esprit.

L'amour doit être un acte.

Les enfants qu'on ne mettra pas au monde
Sont des diablotins phosphorescents,
Jamais ils ne deviennent adolescents,
Jamais adultes.
Dans la chaleur infernale des volcans du coeur,
Ce lac de lave,
Les enfants sont sales,
Pleurent, font caca, se mettent en colère;
Et le coeur malade dégénère.
Ces enfants sont les fruits monstrueux
D'un utérus sombre,
Nés en rêve de luttes infernales,
Et pas au bout de neuf mois,
Mais plus vite que des rats,
Par des accouchements honteux,
Dans le cratère du coeur.
Et ils meurent comme des mouches.
Désir !
Déchirure !

L'amour doit être une acte.

Marjorie Boulton

le reste sera en Esperanto

 

Marjorie Boulton montre à quel point la poésie en Esperanto peut être musicale dans sa forme et poignant, et authentique, dans son contenu.

poemo kun rimedoj tiom simplaj akveklaraj, sed tiom plena kaj efika

La Amiko

Vi estas tiel bona !
Bona kiel freŝa pano,
Kiel la voĉ’ pardona
Bona kiel bona sano ;
Vi ĉiam helpis kaj pardonis,
Kaj mi nenion donis,
Krom miajn larmojn sur via bona mano.

kaj eble la plej bela ampoemo en la literaturo :

MIA AMPREĜO

Min amu iom, ĉar mi ne meritas,

Kaj, ĉar mi ne meritas, mi bezonas ;

Mi scias ke al vi nenion donas

Donindan mi, nenion mi oferas,

Nur amas, ardas solas kaj suferas.

Mi nur al malavaro vin invitas;

Min amu iom, ĉar mi ne meritas.

 

Nur iom, iomete, ian eron

Da amo, ŝparu nur ameron flavan,

Ion eksmodan, difektitan, favan,

Jes, ian elĵetaĵon, ion ruban,

Ion nebulan, fuman palan, nuban;

El via vasta vito, donu beron;

Nur iom, iomete ian eron!

 

Min amu iomete, malavara –

Donu parfumon nur de via rozo,

Aŭ velkitaĵon donu por almozo ;

Min amu iom, car mi ne meritas,

Kaj mian malmeriton preĝe spitas :

Min amu iom pro kompato, kara ;

Min amu iomete, malavara.

 

(Marjorie Boulton)

 

 

SOLECO


Sen seksa juko homo povas sidi ;
Ni povas trolabori, aŭ bromidi.

La karno povas vivi tute sole,
Sen ajna tuŝ’ tenera aŭ konsola

En frosta lito sen elektra tremo,
Kaj, plie, sen amika varm’ nek manpremo,

Sen ia ajn kareso karna, homa,
Onklina kis’ formala, stacidoma,

Kaj iel, certe, kvankam altakoste,
Ni povas vivi ciam karnofroste.

Sed ĉiam ni sopiras al satigo
Alia, per la intelekta ligo,

Trovi, en nia fora alieco,
Ian estajon de la sama speco !

Ho sola, stela viv’, sen aliancoj,
Vivo de nigra spaco kaj distancoj !

Kial mi tiel pensas pri intimo,
Mi, sola kiel stel’ en malproksimo ?

Kuraĝajn stelojn povas mi adori…
Ĉar mi neniam aŭdis stelon plori.

(1953)

Marjorie BOULTON<

Jen plej bela kaj korprema poemo kaj de eble la plej elstara kaj  Esperanta poeto (mi konjektas, ke esperantistoj sufiĉe bone konas ŝin por ke - neceso kaj sufiĉo - mi ne diru "poetino"! memoru: Claude Piron pravas): Marjorie Boulton:

                      DOLORO

 

Ekflugu do, pasero,

Rekte al mia kara,

Diru, ke nun utero

Fluas per sang’ amara

Sed pli amara koro

Eksangas pro memoro.

 

Ekflugo do por diri

Ke bone mi komprenas

Ke devas li foriri

Kaj sola mi ne svenas ;

Ne, ne, mi nur suferas,

Kaj vivon mi toleras.

 

Diru, ke mi pardonas,

Kaj sentas min malinda;

Pardonon mi bezonas,

Kaj amo estas blinda,

Kaj li ne estas vulpa,

Perfida – sed senkulpa.

 

(Marjorierie Boulton)

1953

 

 

ALIECO

Hom' estas sola. Ĉiu; La okuloj
Dum la rigardo de du geamantoj
Flatas kaj rebriligas. La speguloj
Estas perfektaj karnaj briliantoj
Sed en la kor' malluma kaj fekunda
Restas la alieco plej profunda.

Ĉia komunikilo malsufiĉas;
Vortoj, skribaĵoj, belaj am-promesoj
La pensojn kaj la sentojn nur pastiĉas;
Ĉiam perfidas ilin eĉ karesoj;
Neniu povas fuĝi el doloro,
La alieco de la homa koro.

Senfina alieco nin malbenas;
Vortoj, kaj kisoj, estas nur simbolaj,
Kaj ni al ni por ĉiam apartenas,
En plena mondo, ĉiam estas solaj
En alieco, nia tragedio
Per kiu, ĉiu estas sola dio.

 

MARJORIE BOULTON

 

PRESKRIBO

Ĉu povas vi preskribi, ho doktoro,

Ion por mia malplenega koro ?

Certe, fraŭlino. Prenu revolveron

Plenigu per plumberoj la krateron.

Dankon, doktoro. Jes, vi havas saĝon,

Sed mia kor’ ne havas kuraĝon

 

Marjorie Boulton 1953

 

 

La pudeur frémissante et suggestive de Marjorie Boulton !

           MANPREMO

 

  Kaj via kara, kara mano

Premis la mian,

Panero de kares’ …

La tuta korpo kontraŭ mi

Povus fari ion alian ...

Jes.

Sed nun mi eĉ demandas, kiel infano

Ĉu pli?

Dankon, kara,

Vi scias esti malavara.

                                                    (Marjorie Boulton)

 

 ankaŭ naturaj fenomenojn ŝi trafe priskribas, kiam ili kongruas je ŝia animo ..

 

Vintra suno

Plorlaca,

Sensanga,

Malsana

Mortpala,

Metala,

Kaj vana,

Blankvanga,

Tro paca,

Ŝi drivas tra la ĉielo

Sen oro, sen penetra helo.

Kaj frua stelo,

Trankvila flegistin'

En blanka vualo,

Volas rekonduki ŝin

Al kosma hospitalo.

(Marjorie Boulton)

 

 

 

VINTRAJ AKVOJ

Riveretoj malklaraj
Nun bruas,
Neŭroze trofruas,
Nervemulinoj grizharaj
Pro ŝaŭmo - senĉarmaj,
Malvarmaj.

(Marjorie Boulton)

 

Kun same da estadeca sentemeco ŝi foje traktas politikajn temojn :

 

POLITIKA MANIFESTO


Se nur

En ĉiuj oficejoj de ĉiuj registaroj

Ĉiuj ciferoj

Pri homaj suferoj,

Konfesoj sub tortur’,

Pri policaj komisaroj

Aŭ senlaboruloj senesperigitaj

Sub kapitalismo

Komencus sangi kaj plori!

Mi dezirus vidi

La oficistojn sidi

Antaŭ la grandaj libroj ciferaj

Kaj serĉi ĉian tukon

Por forviŝi la sukon

Gluecan, salan el la abismo .

Eble ĝi povus odori

Kaj havi strangajn efikojn :

Oni komprenus statistikojn.

 

 

 

kaj pri aliaj statistikoj, tiuj de Hiroŝimo

STATISTIKOJ

Ducentkvardeksep miloj !
Ies gefratoj, ies gefiloj -
Ducentkvardeksep miloj !

La sumo tro grandiĝis por signifi,
Sed ĉiu estis homo, kiu sentis,
Kiu vundiĝi povis, kaj soifi,
Kiu kriegis, mortis, kaj silentis.
Nek sangas statistikoj nek kriegas,
Sumojn sen larmoj oni jam tralegas.
Ducentkvardeksep miloj !

Malsamaj estis ili, kaj unika
Estis la ĉiu ununura li,
Kaj ĉiu vunddonigra aŭ vezika
Kaj cxiu haŭcifono, ĉiu kri',
Ĉiu rulvundo, ĉiu sangovomo,
Povis ekzisti nur per homa homo.
Ducentkvardeksep miloj !

La ekbrilego sur la muro stampis
Por ĉiam silueton de la viro
Kiu ombrante sidis; iu rampis
Sur la pavimo, la militmartiro
Kiu per puso, sango, ekfetoris,
Kiu per la okuloj blindaj ploris :
Ducentkvardeksep miloj !

Antaŭ la bombo, ĉiu havis sangon,
Lipo, okulojn, generajnorganojn,
Kaj ĉiu havis nazon, haŭton, langon,
Multajn sentemajn nervojn kaj membranojn,
Ĉiu posedis homan nervosistemon.
Nun karbigitaj buŝoj kraĉis ĝemon
Ducentkvardeksep miloj !

Unika ĉiu, kaj al iu kara -
Anstataŭebla hom' neniam estis,
Naskita per doloro mortamara,
Amata kaj amanta – kio restis ?
Monstro tordiĝis sur inferofundoj,
Larvoj tordrampis en la vivaj vundoj.
Ducentkvardeksep miloj !

Ciferoj, nuloj ! Ĉiu estis homo,
Sangantaj statistikoj, homaj nuloj !
Sen haŭto, vidkapablo, lipoj, nomo
Iu kuŝiĝis – sumoj kaj formuloj !
Gepatroj kaj gefratoj kaj gefiloj,
Ducentkvardeksep miloj !

 

incontournable poème sur Hiroshima

ŝia humanista konkludo 

 

Almenaŭ tiuj, kiuj plej ĉagrenas
La homojn ne ni estu ; estu ni
Ĉe kiuj kelkaj dum sufer’ havenas ;
Ni restu bonfaremaj en nesci’,
Ĉar ĉiu ajn kompleksa pilgrimulo,
Kiu ludadas en la tragedi’,
Estas ni mem, la bildo en spegulo ;
Vi estas mi ; mi estas vi ; en ama
Terura ligo ; vagas en nebulo
Unikaj homoj en mistero sama . . .

(Marjorie Boulton)

 

 

 kiel ŝi scipovas elvoki tiun karnan kondiĉoj de la vivantoj enfermita cxiu en sia "katena karno" ...

 

NUR VUNDITA BESTO

 

 

Mi komprenas.

Mi estas ĉe vi katido

Kies piedo estas rompita,

Katido, liu lamas,

Kiu ĉiam ĝeme trenas

La katenan karnon.

En beste simpla konfido,

Mi, senmerita,

Lame petas vian kompatan koncernon.

Kara, senrajte mi vin amas.

 

(Marjorie Boulton)

 

(PS ici son dialogue avec William Auld, rimleteroj : (son dialogue avec William Auld : http://miiraslimake.over-blog.com/article-2394077.html )

 

 

Pri Esperanto - 6

 

bon, pour continuer la série pour ceux qui veulent enrichir leur vocabulaire en espéranto :

kelkaj vortoj/tradukoj memorindaj/utiligindaj

malatuto : ja estas la malo de atuto, kompreneble uzata en figura senco

malĉasti : pêcher

maldigno : indignité, honte

maldiligenti : traînasser

fari (ion) maldolĉa : aigrir

maldormi : être éveillé

male ! : un problème se pose pour la traduction du français "si !" (allemand doch !) répose contradictoire à une demande négative. Si on répond "jes" c'est ambigu, alors où bien on précise, ou bien il faut dire "male!"
exemple : "alors comme ça tu n'aime pas les pâtes ? Si ! mais pas si tu oublie de les saler !" : Nu do vi ne ŝatas nudelojn ? Male ! mi ŝatas, sed ne se vi forgesas meti salon en ili !"

malebenaĵoj : aspérités, relief

maleme : ben oui ! le contraire de eme, "avec réticence" par exemple

malfrosto : dégel (se trouve dans la traduction de Jae Eyre par Bulthuis)

malhomigi : déshumaniser

malmaskanto : un terme d'actualité et qui sera de plus en plus utile, n'existe qu'en anglais : whistleblower, parfois francisé en "lanceur d'alerte".

malnobluloj : êtres vils, canaille, salopards

(à ne pas confondre avec malnobeluloj : roturiers !)

malparoli pri io : taire (qc); mi malparolos pri la afero = je resterai silencieux sur ce sujet

malplezuro : désagrément, souffrance

malseketa : humide (ref : Bulthuis trad de Jane eyre)

malŝategi : avoir horreur de

maltelefoni : raccrocher

malteni :  lâcher, bien sûr !

malvastigi : réduire, en parlant d'une question débattue par exemple.

manĝaĵomeblo : garde-manger

mensklabita : "assommé" en parlant au sens figuré

merkatistoj : hommes d'affaires, businessmen

la demando estas metinda : la question mérite d'être posée

penser à utiliser les formes "*** mias" etc pour "*** est à moi" etc

misfamigo : calomnie

la misvoja infano : l'enfant prodigue

monatribuo  : allocation

motiv-tabulo : ex-voto

multflankeco : polyvalence

murŝranko : placard

bien entendu, qui que pour des raison uniquement de contrainte physique, ces mots sont présentés dans le sens Eo vers français, la plupart vous seront beaucoup plus intéressants de retenir dans le sens français vers Eo

a ! quelquechose de très important pour ceux qui ne sont pas trop cons en botanique : tous savent qu'une épine et un aiguillon ce n'est pas pareil :

Donc en E-o épine c'est dorno (Dorno, kiel ĉe berberiso, troviĝas en la pozicio de folio (foli-dorno) aŭ kiel ĉe kratago, de branĉo (branĉ-dorno), vd nociojn de analogio kaj homologio, kaj komunikiĝas kun la internaĵo de la tigo.

et un aiguillon c'est pikaĵo (Sur la tigo de planto oni povas trovi pikaĵojn. Planta pikaĵo, kiel ĉe rubuso, esta konusoforma elstaraĵo de la epidermo kaj ne komunikiĝas kun la internaĵo de la tigo aŭ branĉo. Botanike la pikaĵoj ĉe rozoj ne estas dornoj.

burĝonoj kun granda tristo

Mi kaj mia tristo
 
Mia trist' havas radikojn,
ĉar mi vidas kun ĉagreno
burĝonojn kun granda tristo
ĉe mia trista ĝardeno.
Mi havas urĝan bezonon
amikiĝi kun feliĉo
kaj rekuperi la gajon
en ĉi momento de l'vivo.
Mia domet' ja malfermas
por gastigi geamikojn,
tie mi kun granda sento
kunvivas kun mia tristo.
Mi bezonas la matenojn
por mildigi mian timon,
kaj forigi la tenebrojn,
ĉar la nokt' ne havas finon.
Tristaj noktoj, vivo trista,
por mia perdita animo,
kiu flugadas senhalte
ĉirkaŭ la domo de l'tristo.
 
Arquillos 3-12-14

la science-fiction marxiste-léniniste !

Malfacilas esti dio

 

tiuj transplanedaj aventuroj en mezepokeca medio mergas nin ankaŭ en la marksima-leninisma pensmaniero kaj ties "scienco" de historio kaj la evoluoj sociaj. La herooj de la romano estas kosmaj historiaj "sciencistoj", kiuj tiel, kiel la "rezidantoj" de l'Komintern iam surtere, provas helpi la sciencan materie determinitan evoluon de socioj sur aliaj planedoj. Ĉi-tie ili mergas en kruela mezepokeca feŭdismo, kaj traktas kun faŝisma movado, strange similanta al tiu de la naziaj SA, sed ankaŭ al religia Ordeno, strange cinika kaj eĉ pli kruela. "Bruo kaj furoro" en perspektivo ! La, "scienca" stadio de l'komunismo ankoraŭ estas malproksime for. Kaj kiom malfacilas esti "dioj" !
Livre de science-fiction et d'aventure. qui en fait nous plonge dans un monde médiéval, et aussi dans le mode de pensé des intellectuels soviétiques pétris de la science marxiste des évolutions historiques. miiraslimake.over-blog.com/article-26406350.html

matin d'hiver

Tagiĝas,

sed mallumo ne forestas,

ĉar regas vintro

kaj suno plendas.

Tagiĝas

kaj la birdar' silentas,

ĉar regas vintro

kaj falas pluvo

sur la kamparon malseka.

Tagiĝas dum sonoril'

turniĝas

kaj piulino preĝas,

sed mallumo ne forestas.

Tagiĝas

kaj mi timeme vekiĝas,

sed taglumo ne penetras

kiam la pord' malfermiĝas.

Tagiĝas...

eble ĉar la vivo daŭras.

 

 

Arquillos 12-11-14

quelques dessins pour Noël

*

*

*voilà ce qu'est devenu le monde d'aujourd'hui; l'esprit de Noël, comme on disait autrefois, est bien mort, et sans doute interdit par la loi en qualité de "signe religieux ostentatoire" !

kaj nun kristnaska fabelo, sed moderna, mi bedaŭras !

 

 

KRISTNASKA FABELO MODERNA

 

Nuntempe Jesuo-Kristo estus rigardata kiel frenezulon; oni enfermus lin, kaj plenŝtopus lin per neŭroleptikoj.

Fakte unue li ne estus naskiĝinta : la virgulino Mario estus sin abortigita. Nu, pensu ! je tioma aĝo oni nepre ne konsentus ke ŝi naskus infanon; la socia premo estintus tro forta.

Kaj, se li estus naskita, senŝirmaj kiel ili estis, nuntempe ili neniam trovintus ian ajn stalon por ŝirmiĝi ; aŭ oni venigus al ili la policon ! Li estus naskiĝinta sur trotuaro. Ne, la patrinon oni enhospitaligus en akuŝejon ( Jozefo, li, eksteren ! al la strato. Ne ! en malliberejon : konsiderinte la aĝon de Mario, oni kondamnus lin pro pedofilio !), kaj oni forprenus disde ŝi la infanon tuj post la nasko, por formeti lin en establon de la « Socia Helpo » ; kaj nenia fuĝo en Egipton eblus ! Ĉiamaniere nuntempe la fuĝo en Egipton ne estus ebla : la landlimoj estas nun tro bone kontrolataj kaj hermetikaj ; kaj senlegitimaĵaj ili estus arestitaj kaj retroirigitaj en ilian landon, kaj transdonitaj al la polico de Herodo !

*

Pasiveco kaj neniomkonsiderado nur estas.

…. Kompreneble en la vivo kiel ĝi estas, ktp, nenio elporteblas.
Sed cetere nenio gravas, neniom ajn, nenio (inkl. neniu) ekzistas fakte, kompreneble, tial ke ĝi devas morti, do jam mortis, de ĉiama eterneco, cetere. Nura solvo (kompreneble oni dece ne povas nomi tion "solvo") estas ne pensi, nenion konsideri, neniel, neniom. Nul.
Nu.

sciencaj bildstrioj en Esperanto

http://www.ipernity.com/search/doc?w=29025&q=Petit

vi devas enskribiĝi en Ipernity antaŭ ol elŝuti la bildstriojn en pdf-dosieroj

kaj kun klera rigardo

Hipokrito

Hipokritan rideton,

kaj malican rigardon,

mi rimarkas kun timo

Mi plutenas kvieton

kaj kun granda trankvilo

mi klopodas forigi

ĉi vanaĵan fiaskon.

Estas tre malfacile

babiladi kun pravo,

sed kun fid' kaj espero

kaj kun klera rigardo

mi trapasos obstaklojn,

ĉar mi fidas al ŝago.

 

Arquillos 9-11-14

Pri esperanto - 5

quelques suggestions pour enrichir son vocabulaire.

Penser à se servir des possibilité de création par dérivation de catégories grammaticale, par exemple si existe le mot "tamen" on peut donc en tirer "tameni", donc dire "tamenas .... ktp" "tamenas la fakto, ke" cependant un fait  etc

por : porulo (partisan)
ĉu : li rigardis ĉue (il regarda d'un air interrogateur)

s'exercer à en trouver d'autres

ŝutloko	remise, rebut
taskata	chargé de
tempolimigita kontrakto	CDD
tentiĝi	être tenté (logiĝi : être attiré)
tiel aŭ alie	d’une manière ou d’une autre (ne surtout pas utiliser "aliel", qui est incorrect, voir ce que dit sur ce sujet Bertil Wennergren dans la PMEG, il faut dire "alie" ou "alimaniere")
tranĉrando	fil (d'une lame)
transmezaĝa	déjà plus tout jeune ; qui a dépassé la quarantaine
transspeza pensio	pension de reversion
travadejo	gué
trompiĝemo	crédulité
vakuigi	Faire le vide
vaporkaldrono	chaudière
varigado, varigprocezo	marchandisation

aliaj aferoj utilaj : koni la mallongigojn http://www.kafejo.com/lingvoj/auxlangs/eo/mallongi.htm