pri Esperanto - 12

******

quelques usages créatifs des mal-vortoj !

 

malatuto	handicap, désavantage, etc	(à utiliser au sens figuré)
malĉasti	« pêcher »
maldigno	Indignité, honte
maldiligenti	traînasser
fari maldolĉa	aigrir
maldormi	être réveillé
male!	← si !
malebenaĵoj	aspérités, reliefs	(geografiaj malebenaĵoj)
malema	peu porté à, etc, ang. averse
malfrosto	dégel	(Bulthuis –Jane Eyre)
malhomigi	deshumaniser
malkaresi	brutaliser, etc
malkonfirmi	démentir	Démenti officiel	Oficiala malkonfirmo/neado
malmaskanto	= ang : whistleblower fr : lanceur d'alerter
malmolvaro	hardware	molvaro	software
malnobeluloj	roturiers	malnobluloj = êtres vils, bas
malparoli pri tio	taire qq	Mi malparolos pri tiu afero	Je me tairai sur ce sujet
malpedanta	qui ne se pique de rien	En la 17a jarcento „honestulo“ devis havi lumojn pri ĉio sed esti malpedanta	Au XVIIè siècle un „honnête homme“ devait avoir des lumières sur tout mais ne se piquer de rien
malplezuro	déplaisir
malpreni	lâcher ; (all) loslassen	300 résultats ĉe google
malseketa	humide	(Bulthuis –Jane Eyre)
malŝategi	avoir horreur de ça
maltelefoni	raccrocher
malteni	lâcher	(2.800 résultats dans google)
malvastigi	réduire (un débat par ex.)

 

voyez la richesse de possibilité que ça permet !

 

******

*

La VRAIE VIE

       On ne voit presque plus jamais (sauf dans le Tiers-Monde) de mère portant son enfant à bras ! C’est lamentable et un symptôme inquiétant.
On ne voit plus non plus d’enfant se tenant par la main, alors qu’avant c’était presque la règle, là aussi c’est un mauvais symptôme.

« Ĉiutage lernu, pensu, desegnu, pentru, kantu, dancu ludu kaj laboru iomete » dit un texte
sur Bazaro, très juste : chaque jour apprenez, chaque jour pensez, chantez, dancez, jouez et travaillez (un peu !). « kion oni meritas scii » qu’elle dit oui, mais cet art de bien vivre et humanistement, on en est loin ! maintenant qui danse encore tous les jours ? peu de gens apprennent (c’est bon pour les enfants n’est-ce pas ? Glandouiller dans la cage à écureuil et à se regarder le nombril, les zizanies et les magouilles
c’est tellement plus interessant ! pensez ... passons, jouez chanter, pareil qui oserait encore vivre ? Et pourtant voilà bel et bien un programme qu’il faudrait suivre.
- « ekprenu la manon de via kunulo kaj ne disiĝu unu de la alia ! » qu’elle dit aussi ; Combien vrai ! Kiel prave !
(veege)
prenez la main de votre compagnon (agne) et ne vous séparez pas l’un de l’autre.
Il faudrait le dire à beaucoup de nos jours ! et même ils ne comprendraient même pas ! le plaisir ni la valeur que ça peut avoir ! à une époque où même les amis ne se tiennent plus par la main !
« ekprenu la manon de via kunulo kaj ne disiĝu unu de la alia » « Kaj manon en mano la vojon
daŭrigis » si je pouvais hélas
                                                    
ne disiĝu de la alia

 

Quand on ne pleure plus on n’existe plus, plus rien n’existe.

en normala mondo tiu libro ne estus necesa

en normala mondo tiu libro ne estus utila ! ĉar en normala mondo la gazetistoj estus farintaj sian laboron kaj estus irintaj tien, kaj raportintaj, honeste, pri kio okazis, kaj estus raportitaj - honeste ! - tion, kion la tieaj loĝantoj diras ! Sed ĉar nun la misinformado propagando kaj mensogo ne plu estas en la kolonoj de la Pravda sed en tiuj de la amaskomunikiloj de okcidento, ĉar nun en Francio la gazetistoj estas, kiel diris iu "ĉu putinoj, ĉu senduguloj", devis du maljunulinoj (el tiuj unu esperantistino poliglota) iri en Krimeon, kaj en la malfeliĉan urbon Odeso, kaj rakonti tion, kion ili tie vidis, kaj aŭdis.

Ili el tiu vojaĝo eltiris libron, franclingvan, kiun nun danke al la eldonoj de MAS (Monda Asembleo Socia) povos esperantistoj de ĉiuj landoj legi en la internacia lingvo ! La libro "Sovetunio dudek jarojn poste - reveno el Ukraino en milito" aĉeteblas per la libroservoj de UEA, de FEL (nur kreditkarto aŭ ĝiroj), de SAT-amikaro (pageblas tie per ĉeko), ankaŭ rekte al S-ro Lutermano en Kubo, eĉ pere de amazon http://www.amazon.com/USSR-Dudek-Jarojn-Poste-Ukrainujo/d...

 

kaj nun plian libron mi esperantigis, se vin interesas politikaj temoj ne maltrafu ĝin Bernard Friot kiel la ovo de Kolombo malfermas por ni novajn perspektivojn, kiuj povos alporti al ni socialan liberon :

https://www.bookfinder.com/search/?author=&title=&...

kompreneble tiujn ligilojn mi donas nur ke vi povus informiĝi, ĉar estas pli bone - kaj malpli kosta ! - mendi tiun libron per SAT-amikaro aŭ alia normala Esperantista libroservo !!

 

parenteze, ne preteratentu tiun eldonejon, kaj ties multaj eldonitaj libroj, malfacile akireblas aliloke, vi trovos ĉi tie la listo de jam aperigitaj libroj ĝis fino dejanuaro 2017 http://mas-eo.org/spip.php?article608

 

André Cherpillod

Cherpillod vere traktis plej diversajn temojn ! Ĉi libro, kiel ĉiam ĉe Cherpillod ege detala informita kaj metode prezentita, estas des pli interesa kaj konvinkiga, ke Cherpillod tute ne estas dikredanto, kaj nur per raciaj konsideroj de centoj da detaloj (plej gravas la detaloj en tiu afero, kiel videblas en la libro), li konkludas por la malfalsecon.

via ombro rompiĝis

 

Pri aferoj fantaziaj
kaj amaso da mensogoj
kun kuraĝo kaj senhontaj
niaj ombroj nun babilas.
La magneta vento kaptas
iom post iom la vortojn
kaj per gaja samba-ritmoj
al la homoj ĝi proklamas.
Via ombro ĵus rompiĝis
kaj vi tion ne perceptis,
ĉar ĉiutage la ombroj
pri fantazioj babilas.

 

Arquillos januaro 2019

sunas

 

Sunas de antaŭlonge sunas

ĉe la fora horizonto,

sed mi loĝas en angulo

kie ĉiam regas ombro.

 

Arquillos januaro 2019

sur la blanka litotuko

Sur la blanka litotuko
mi trovis veluran kison;
ŝi ĝin lasis,
ekforirinte kun urĝo.
Estis frue,
kiam ankoraŭ la suno
duondormis,
kaj la malhelo... griziĝis
iĝante luma mateno.
Mi ploretis, sed tuj poste
mi ridetis kun kolero
kaj senbrue mi kriegis
rigardante la ĉielon,
kiu jam sin montris blua
kaj malaperis la lumon
de la radianta stelo.
"Ĉiopova, kara Dio!
tra la senlima universo
ŝi vagadas,
bonvolu, ŝi lasis kison
sur la litotuko blanka.
Ne malfermu la pordegon,
ĉar mi bezonas redoni
al ŝi la veluran kison,
kiun ŝi lasis kun urĝo
apud blanka kap-kuseno.”

Arquillos novembro 2018

Paroli kun vi denove

Paroli kun vi denove

 

Paroli kun vi denove,

eble jam ne havas sencon,

ĉar vi estas nur memoro...

Se mi aŭdus vian voĉon,

tute certe mi ekkrius

petante vian revenon,

sed via voĉo mutiĝis,

kiel la tagoj mutiĝas,

kiel kandeloj fandiĝas,

kiel la viv’ finiĝas...

 

Arquillos marto 2018

mon journal intime depuis le congrès Boulogne 2005 juqu'à fin 2009

journal mars2005-fin 2009

fichier pdf : lien

 

11/4/2018 Les perspectives sont plus sinistres les unes que les autres. Mon chat (noir) est en train de mourir. Moi-même on sent maintenant que j‘entre dans les dernières années. Bientôt l’infarctus sans doute, ou l’hémiplégie. Ou mourir étouffé par son mucus comme mon père. Le monde marche tout droit vers la 3ème guerre mondiale, attisée cette fois-ci par les USA (fous de sentir la primauté leur échapper) et par le grand capital. De toutes manière les fascismes qui ont fait celle de 40-45 ont été mis en place par le grand capital. Marx n’a jamais eu tant raison de dire que toute l’histoire humaine n’est que l’histoire de la lutte des classes ; eh bien la lutte des classes causera, comme dans les citées grecques, la destruction carrément de l’humanité ! Les féministes complètement hystériques et délirantes instaurent un régime de terreur et le racisme anti-hommes sur tout l’Occident. Macron, après les autres est en train de démolir le droit du travail, la protection sociale, les Services Publics, et tous l’acquis de 1945-46. Les oiseaux vont disparaître de France, et les abeilles et les bourdons aussi. Les israéliens tirent sans vergogne comme à la foire sur des milliers de civils palestiniens qui manifestent pacifiquement. Et ils censurent partout nos médias. De toutes manières la Chine aussi va devenir un Etat totalitaire orwellien « libéral-fasciste » comme l’Occident.

Et le recueil des poèmes que j’ai traduit en espéranto ne paraîtra jamais. Et les poèmes d’Angel Arquillos non plus, il est trop négligent et passif, alors que si on n’en retient que les meilleurs on aurait une collection de poèmes de plus grande valeur que ceux de beaucoup d’auteurs célèbres !

 

"cahiers de doléances" dit le kapo au pouvoir de la baraque "france" 2018 a été 1788, ah ah ! 2019 sera-t-il 89 ? à suivre ! (et à espérer)

en attendant lisez Etienne Chouard, et Bernard Friot, et François Asselineau

pri Esperanto 11 - sa merveilleuse créativité

Souvent on invoque la miraculeuse créativité de l’Esperanto, …. Mais quand on est amené à donner des exemples on reste coi n’ayant aucun exemple en tête tout juste prêt, et c’est vous l’avouerez éminemment regrettable ! Donc voici stocké ci-dessous des exemples concrets à citer dans les cas de besoin :

Alvaste disdirektitajn

gesolaj (c’est à dire « enfin seuls ! » , on peut traduire par « tout les deux » !)

kukolide ( à la manière d’un jeune coucou dans le nid de ses « parents » parasités, qui grandit jusqu’à prendre toute la place, donc ce  mot s’emploie par exemple pour une préoccupation qui fini par envahir toute la pensée, ne lui laissant plus le loisir de penser à autre chose) (far FRANCIS)

la balailaj klopodoj (far SCHWARTZ)

perdita somerulo (parolante de papilio en aŭtuno far Edmond PRIVAT)

serĉi ĉian tukon ( chercher, sans doute désespérément, ou frénétiquement, n’importe
quel tissu, qui puisse servir de chiffon en l’occurrence) (far BOULTON)

enlitiĝema virino ( je suppose que vous avez compris ! l’équivalent, en plus imagé de
« amoremaj viroj ») (far FRANCIS)

mokrido disfendaĉas lian buŝon (en Rotkviĉa traduko de CEZARO)

toleri tiujn satanajn aferaĉojn (en Rotkvĉa traduko de CEZARO)

bojege (parlant d’un chien de garde, en Rotkviĉa traduko de CEZARO)

frotbruo de piedoj

li pantoflis kuirejen (far Edmond PRIVAT)

tradenti la malmolan vorton (en Rotkviĉa traduko de CEZARO)

fingri per elverŝita vino sur la tablo (dessiner sur la table avec son doigt)

moviĝantaj reklamoj brilis kaj malbrilis (il s’agit d’enseignes lumineuses qui s’allument et s’éteignent) (far NEMERE)

ŝia voĉo estis fabelrakontanta kaj maldolora (= douce, agréable, comme un baume, etc)

ĉe la pordposto, ŝi ĉeestis kaj malĉeestis ( =elle était là, et elle n’était pas là) (far NEMERE)

Theo strebis malaŭdi la tekston (far NEMERE)

ĉifonaspektulo (far Donald Broadribb)

fiuze

rekomfortiĝi (= parlant d’un chat qui se recouche à son aise)

kleriĝemulo

junula henemo (Probal Daŝgupto) (=la tendance de la jeunesse à hennir d’enthousiasme comme de jeunes poulains)

Li helpis sian edzinon supren

« Bonan nokton » ili bruis supren. (Austin)

« Li estas tujfara homo » (Goncharov)

« nenian priideon pri tio mi havas » (= je n’en ai aucune idée)

vivo peralmoza (= une vie de mendicité)

tielas (ainsi est …..) kielas (comment est…)

la tiulingvanoj (= ses locuteurs)

fortbrilula (Probal Daŝgupto)

la porŝtonuloj (= les partisants de la pierre)

Kaj laste sed ne balaste : Nia sinteno al Esperanto estas tro pria kaj ne sufiĉe pera (traduction libre : on passe trop de temps à parler de l’Espéranto et pas assez à s’en servir !)
Esperanto estas denaske, kaj laŭdifine, invito konatiĝi kun la alia.

ekkonstatoj

ekpaliĝoj (« à l’heure où blanchit la campagne » ou plutôt encore avant les premières lueurs qui annoncent le jour)

 

ah ! un dernière traduction extrémement utile, car je ne savais pas du tout comment traduire ça (vous si ?), et c'est une notion iremplaceable et indispensable, comment dit-on en Espéranto "vieux-rose" ?

sekrozkolora

soit dit en passant il y a quand-même une autre langue qui est internationale, c'est le latin ! Quand l'église parlait et priait en latin d'un bout du monde à l'autre bout ça avait quand-même quelque chose de bon, écoutez ce chant merveileux https://hdclips.top/hd-videos/NNRwfhGvRvs/anima-christi-m... et voyez ! les commentaires viennent de tous les pays !!